Apa Itu Penyakit Monkeypox?

Cacar monyet aka monkeypox adalah penyakit berjangkit virus yang disebabkan oleh virus yang jarang ditemui daripada haiwan (virus zoonotik).

Monyet adalah hos utama virus monkeypox. Oleh itu, penyakit ini dipanggil cacar monyet. Kes yang dihantar daripada monyet kepada manusia pertama kali ditemui pada tahun 1970 di Congo, Afrika Selatan. Gejala penyakit ini secara amnya serupa dengan cacar (smallpox), seperti demam dan ruam kulit yang melepuh menjadi elastik. Walau bagaimanapun, gejala juga disertai dengan pembengkakan nodus limfa di ketiak. Transmisi monkeypox di kalangan manusia berlaku melalui sentuhan langsung dengan elastik atau kudis pada kulit, cecair badan, titisan yang dikeluarkan apabila bersin dan batuk, dan menyentuh permukaan yang tercemar dengan virus monkeypox. Bahaya penyakit ini boleh dicegah dengan berkesan melalui vaksin. Antiviral untuk rawatan monkeypox masih dikaji lebih lanjut.

Tanda-tanda dan gejala cacar monyet

Orang yang dijangkiti virus monkeypox akan mula menunjukkan simptom pertama mereka 6-16 hari selepas pendedahan. Tempoh apabila virus belum membiak secara aktif dalam badan dikenali sebagai tempoh inkubasi. Tempoh inkubasi untuk virus monkeypox boleh berkisar antara 6-13 hari. Walau bagaimanapun, ia juga boleh berlaku dalam julat yang lebih panjang, iaitu 5-21 hari. Walau bagaimanapun, selagi tiada simptom, seseorang masih boleh menghantar virus monkeypox kepada orang lain. 

Gejala awal penyakit ini adalah sama seperti cacar air yang disebabkan oleh jangkitan virus, yang menyebabkan gejala seperti selesema. Melaporkan daripada WHO, kemunculan simptom monkeypox terbahagi kepada dua tempoh jangkitan iaitu tempoh pencerobohan dan tempoh letusan kulit. Berikut penjelasannya:

1. Tempoh Pencerobohan

Tempoh pencerobohan berlaku dalam masa 0-5 hari selepas dijangkiti virus buat kali pertama. Apabila seseorang dalam tempoh pencerobohan, dia akan menunjukkan beberapa gejala cacar monyet, seperti: 

• Demam Sakit kepala yang teruk
• Limfadenopati (nodus limfa bengkak) 
• Sakit belakang 
• Sakit otot 
• Badan terlalu lesu dan lemah (asthenia)

Nodus limfa bengkak yang merupakan ciri membezakan antara cacar monyet dan jenis cacar lain. Jangkitan cacar bukan variola, seperti cacar air dan kayap, tidak menyebabkan nodus limfa bengkak. Dalam kes gejala yang teruk, orang yang dijangkiti mungkin mengalami masalah kesihatan lain pada awal jangkitan. Begitulah kes yang dikaji dalam kajian Manifestasi Klinikal dari Monkeypox Manusia. Kumpulan pesakit yang terdedah kepada virus itu melalui mulut atau saluran pernafasan menunjukkan masalah pernafasan seperti batuk, sakit tekak, dan hidung berair. Sementara itu, pesakit yang digigit secara langsung oleh haiwan yang dijangkiti juga mengalami loya dan muntah selain demam.

2. Tempoh Letusan Kulit

Tempoh letusan kulit Tempoh ini berlaku 1-3 hari selepas demam muncul. Gejala utama dalam fasa ini ialah kemunculan ruam pada kulit. Ruam mula-mula muncul di muka dan kemudian merebak ke seluruh badan. Muka, tapak tangan dan kaki adalah kawasan yang paling terjejas oleh ruam ini. 

Kemunculan ruam juga boleh didapati pada membran mukus yang terletak di kerongkong, kawasan kemaluan, termasuk tisu mata dan kornea. Ruam yang terbentuk biasanya bermula dengan bintik-bintik sehingga ia berubah menjadi vesikel atau lepuh, iaitu lepuh kulit yang dipenuhi cecair. Dalam beberapa hari, ruam akan menjadi kering membentuk kerak (scab) pada kulit. Perkembangan ruam dari bintik-bintik ke kudis pada kulit biasanya berlaku dalam masa kira-kira 10 hari. Ia mengambil masa kira-kira tiga minggu sehingga semua kudis pada kulit badan boleh mengelupas dengan sendirinya

Penyakit ini diketahui berjangkit melalui sentuhan langsung dengan kulit, darah, cecair badan, atau lendir (air liur) yang mengandungi virus. Namun, bagaimanakah haiwan boleh menghantarnya kepada manusia?

Di Afrika, penularan haiwan ke manusia diketahui berlaku melalui hubungan harian dengan monyet Gambia, tupai dan tikus yang dijangkiti. Menurut CDC, penghantaran cacar air daripada haiwan kepada manusia juga boleh berlaku melalui gigitan haiwan, sentuhan langsung dengan cecair atau luka kulit haiwan atau sentuhan tidak langsung dengan permukaan yang tercemar dengan virus. Kes penularan cacar monyet dari seorang kepada yang lain secara amnya adalah sangat minima. 

Jangkitan virus monkeypox antara manusia selalunya berlaku daripada titisan dari saluran pernafasan orang yang dijangkiti. Bukan sahaja melalui pendedahan kepada titisan yang dikeluarkan apabila bersin atau batuk oleh orang yang dijangkiti, penularan virus daripada titisan juga boleh berlaku semasa hubungan bersemuka yang kerap dengan orang yang dijangkiti. Virus ini juga boleh bergerak dari badan wanita hamil ke janin melalui plasenta.

Oleh kerana penyakit ini mula menular di Malaysia, anda dinasihatkan untuk mengurangkan pergerakan anda dan sentiasalah menggunakan pelitup muka. 

Juga pastikan anda kerap mandi terutama apabila pulang dari bertemu dengan ramai orang kerana penyakit ini sangat mudah berjangkit. Apa pun, jaga diri dan jaga kesihatan bersama.